Zastanawiasz się, czy warto zalegalizować aparat RTG i pracownię? A może uważasz, że to właśnie uzyskanie zezwolenia PAA bardziej narazi Cię na kontrole Państwowej Agencji Atomistyki i inne nieprzyjemności? Jeżeli decydujesz się na działanie niezgodne z przepisami, musisz wiedzieć, jakie mogą być tego konsekwencje.
Kiedy możemy spodziewać się kontroli?
Państwowa Agencja Atomistyki może przeprowadzić kontrolę w jednym z dwóch trybów: okresowym lub doraźnym.
Tryb okresowy wynika z planu regularnej kontroli wszystkich podmiotów posiadających zezwolenia PAA na pracę w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące. Każdy taki podmiot powinien zostać skontrolowany raz na 10 lat.
Tryb doraźny jest wynikiem doniesienia złożonego przez osoby trzecie lub inne jednostki państwowe (np. Państwową Inspekcję Pracy, Państwową Inspekcję Sanitarną).
Powodów takich doniesień może być wiele. Czasem sąsiedzi zwyczajnie boją się o bezpieczeństwo swoje i swoich bliskich i chcą uzyskać pewność, że pracownia rentgenowska nie ma negatywnego wpływu na ich zdrowie.
Czasem to konkurencja chce w każdy możliwy sposób utrudnić codzienne funkcjonowanie Waszej lecznicy.
Zdarzają się również kontrole będące wynikiem kontroli przeprowadzonej w podmiotach posiadających uprawnienia do uruchamiania sprzętu rentgenowskiego. Są to tak zwane kontrole krzyżowe, kiedy na podstawie sprawozdań dostarczonych do PAA przez dystrybutorów sprzętu RTG Agencja weryfikuje, czy wszystkie podmioty, u których nastąpiło uruchomienie, posiadają wymagane zezwolenia.
Niezależnie od powodów najważniejsze jest to, że kontrole się zdarzają. Dlatego lepiej mieć pewność, że dopełniliście wszelkich wymaganych czynności, które zapewnią bezpieczeństwo oraz zgodność z obowiązującymi przepisami. Tak żeby kontrola nie była koszmarem, który spędza sen z powiek, a jedynie zwykłą urzędową czynnością.
Jakie są kary za brak zezwolenia PAA?
Prawo atomowe przewiduje następujące kary za działanie niezgodne z przepisami:
- do 50-krotności wartości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, czyli ok. 280 tys. zł*– dla działalności gospodarczej, czyli tzw. „jednostki organizacyjnej”
- do 5-krotności wartości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, czyli ok. 28 tys. zł* – dla właściciela, czyli tzw. „kierownika jednostki”.
*dane dotyczą wartości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku 2021
Dodatkową konsekwencją jest umieszczenie danych jednostki na ogólnodostępnej liście podmiotów działających niezgodnie z przepisami.
Lista wydanych decyzji nadzorczych
Link: https://www.gov.pl/web/paa/lista-wydanych-decyzji-nadzorczych
Warto mieć także świadomość, że w skrajnych przypadkach za nieodpowiednie postępowanie ze źródłem promieniowania jonizującego grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (zgodnie z art. 184 Kodeksu karnego)
Czy o planowanej kontroli dowiem się z wyprzedzeniem?
W przypadku podejrzeń, że aparat RTG jest stosowany bez zezwolenia, kontrola Państwowej Agencji Atomistyki zawsze jest niezapowiedziana, a Ty musisz złożyć wyjaśnienia i udostępnić pracownię do kontroli.
Brak zezwolenia PAA – podsumowanie
Stosowanie aparatu RTG bez zezwolenia jest ryzykowne. Do kar przewidzianych w przepisach dochodzi także czas, który trzeba poświęcić na wyjaśnienia, procesy i kontakt z prawnikami, jeśli nielegalna aktywność wyjdzie na jaw. Jedyną słuszną decyzją jest działanie zgodnie z przepisami i złożenie wniosku o wydanie zezwolenia w PAA. W każdym razie w razie kontroli PAA możesz liczyć na nasze wsparcie.
Koordynator ds. nadzoru radiologicznego, IOR-1